Μέραρχος Α' Μεραρχίας, Μανουσογιαννάκης: Τους βλέπεις τους άνδρας αυτούς; «Ή θα φθάσωσιν νικηφόροι εις Θεσσαλονίκην ή ουδείς εξ αυτών θα επανίδη την πατρίδα του».

...ο ανταποκριτής της Νέιλι Μέιλ εκ Λαρίσης στέλνει στην εφημερίδα του: η μάχη θύμιζε ...παρέλαση κι όχι...

Δεν είναι καλό, να ξαναβρούμε την ΕΛΛΑΔΑ, μέσα από την ΙΣΤΟΡΙΑ;;;

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΣΟΝΑΣ...

Λίγο πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

1912.

Διάβασε φίλε γιατί...

Διάβασε Έλληνα, γιατί αυτή την ιστορία, δεν μπορεί κανένας να σου τη σβήσει, κι ας μη την διδάσκουν στα σχολεία...

Ο ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ, ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΟΝΤΑ ΣΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΘΥΜΟΎΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟΙ...

ΕΛΛΑΣ γιατί έτσι μας αρέσει ρε...

ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ

www.pirixios.gr

ker@ilidis

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΜΑΧΗ...

Δημοσιογράφος, που ακολουθούσε τον ελληνικό στρατό στην εξόρμησή του, έγραφε: 

«Από της προηγουμένης ημέρας, μεθ' όλην την τηρουμένην αυστηροτάτην εχεμύθειαν υπό του Γεν. Επιτελείου, είχον πληροφορηθή ότι η προέλασις είχεν ορισθή διά την επαύριον. Πράγματι, περί το μεσονύκτιον, μου ανηγγέλθη εμπιστευτικώς ότι, την 2αν ώραν της πρωίας θα ανεκοινούτο εις τους Μεράρχους η διαταγή της προελάσεως. Και περί την 3ην ώραν της πρωίας, εισελθών εις άμαξαν, διηυθύνθην εις τον Τύρναβον. Καθ' όλον το διάστημα της μεταβάσεώς μου, συνήντων μακράς και ατελευτήτους σειράς εφοδιοπομπών... Η οδός κατελαμβάνετο υπό παντός είδους ζώων, ίππων, ημιόνων και όνων φορτωμένων με σάκκους άρτου, τυρού, με βαρέλια ελαιών, με βαρέλια πλήρη ύδατος, με κιβώτια φυσιγγίων, με παντοειδή εφόδια. Εν μέσω δε αυτών, ποίμνια βοών και προβάτων, καθώς και πλήρων αμαξών.

Στον Τύρναβον, ο στρατός είχεν ήδη εξυπνήσει και πυρετωδώς προητοιμάζετο διά την προέλασιν. Ζωηροί και εύθυμοι οι άνδρες συνεπλήρουν τον καθαρισμόν του ιματισμού και του οπλισμού των, εδίπλωναν τα αντίσκηνα, και μετ' ολίγον εν αδιαπτώτω ευθυμία έτρωγον το συσσίτιόν των, επαναλαμβάνοντες εν μέσω ακρατήτου ενθουσιασμού την φράσιν, ην είπεν εις λοχαγός του πεζικού και ήτις είχε μεταδοθή ως αστραπή:

Η τελευταία κουραμάνα που τρώμε στη Θεσσαλία!

Διέρχομαι τας γραμμάς των στρατιωτών και μένω έκπληκτος προ του ενθέου ενθουσιασμού όστις κατέχει αυτούς. Η συγκίνησίς μου κορυφούται και δάκρυα χαράς αναβλύζουσιν εκ των οφθαλμών μου, εκ της πεποιθήσεως ήτις γεννάται παρ' εμοί, ότι αδύνατον τοιούτος στρατός να μη νικήση. Προχωρώ, και παρά την είσοδον παλαιού οικοδομήματος προχείρως επισκευασθέντος, διακρίνω υψηλόν κοντόν, και επ' αυτού ανεμίζον το σήμα του Αρχηγού, το οποίον επέπρωτο, μετά είκοσι μόλις ημέρας να εισέλθη θριαμβευτικόν εις την πρωτεύουσαν της Μακεδονίας... Συναντώ τον Μέραρχον της Α' Μεραρχίας κύριον Μανουσογιαννάκην, όστις μου λέγει:

Τους βλέπεις τους άνδρας αυτούς; Ή θα φθάσωσιν νικηφόροι εις Θεσσαλονίκην ή ουδείς εξ αυτών θα επανίδη την πατρίδα του. Δεν το λέγω αυτό ως αρχηγός των, αλλ' ως διερμηνεύς πιστός των αισθημάτων των».

Ελασσών, Σαραντάπορο, Σέρβια, Κοζάνη, Γιαννιτσά

Οι Τούρκοι είχαν οργανώσει την αμυντική τους γραμμή στα υψώματα βορείως της Ελασσόνας. Τήν 6η Οκτωβρίου οι ελληνικές δυνάμεις επετέθησαν κατά των τουρκικών Απελευθέρωσις Ελασσόνας 6-10-1912 θέσεων. Οι Τούρκοι ήταν πρόχειρα οχυρωμένοι στά υψώματα βορείως της Ελασσόνας καί η 1η καί 2η μεραρχία κινήθηκαν κυκλωτικά μέ ταυτόχρονο σφυροκόπημα των εχθρικών θέσεων από τό πυροβολικό. Μετά από τετράωρη μάχη οι Τούρκοι υποχώρησαν καί κατευθύνθηκαν προς τα στενά του Σαρανταπόρου. Σαραντάπορο Τα στενά αυτά, γνωστά από τά βυζαντινά χρόνια, όπου ο Βουλγαροκτόνος κατετρόπωσε τούς Βούλγαρους, ήταν από μόνα τους απόρθητο φρούριο. Οι Τούρκοι, με τη βοήθεια γερμανών αξιωματικών, τα είχαν οχυρώσει υποδειγματικά καί ο Γερμανός στρατηγός Φόν Ντέρ Γκόλτζ Πασά πίστευε ότι θά γίνονταν τό νεκροταφείο του ελληνικού στρατού.

Τό σχέδιο του Γενικού επιτελείου προέβλεπε τήν κατά μέτωπο επίθεση στά στενά Σαρανταπόρου, μέ ταυτόχρονη καί από τά δύο πλευρά υπερκερωτική ενέργεια πρός τά Σέρβια, γιά τήν κατάληψη της γέφυρας του Αλιάκμονα καί τήν αποκοπή της συμπτύξεως του εχθρού. Σαραντάπορο Στα βορειοανατολικά του χωριού Σαραντάπορο, το ύψωμα Σκοπιά ήλεγχε όλη την περιοχή από τον ποταμό Σαραντάπορο ως τον δρόμο Ελασσόνας - Σερβίων, στα δυτικά. Στη φυσική οχύρωση των στενών συνέβαλλαν τα υψώματα νοτιοδυτικά της Σκοπιάς και η δύσβατη περιοχή στα βόρεια του χωριού Σαραντάπορο. H προσέγγιση της περιοχής μπορούσε να γίνει μόνο μέσα από εξαιρετικά δύσβατες ορεινές διαβάσεις.

Το σχέδιο των Τούρκων ήταν να κρατήσουν σταθερή άμυνα ώστε να εμποδίσουν την προέλαση των Ελλήνων προς τα βόρεια. Το πρωί της 9ης Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός εξαπέλυσε επίθεση κατά μέτωπον. H προέλαση των μεραρχιών του κέντρου (1η, 2α και 3η) έγινε με δύο συντάγματα από κάθε μεραρχία. Πλησιάζοντας σε απόσταση 1.000 μέτρων, οι Ελληνες δέχθηκαν καταιγισμό εχθρικών πυρών αλλά, παρά τις σοβαρές απώλειες, συνέχισαν την προέλασή τους. Παράλληλα η 4η και η 5η Μεραρχία κινήθηκαν από τα πλάγια. H 5η επιτέθηκε ανοίγοντας δρόμο προς τις τοποθεσίες Λαζαράδες και Βογγόπετρα μέ προορισμό τήν Κοζάνη και η 4η προέλασε μέσω των χωριών Λιβαδερό - Μεταξάς - Τριγωνικό, μέ σκοπό νά βρεθεί στά νώτα της εχθρικής παράταξης στα Σέρβια. Τα αποτελέσματα της πρώτης ημέρας της μάχης ήταν μάλλον δυσμενή για τον ελληνικό στρατό. Η 6η Μεραρχία παρέμεινε στό χωριό Πετρωτό ως γενική εφεδρεία Οι απώλειες ήταν μεγάλες, ο καιρός άσχημος, το έδαφος δύσβατο, το ηθικό των ανδρών μάλλον πεσμένο.

Για την επομένη τα ξημερώματα το Γενικό Στρατηγείο είχε προγραμματίσει οι τρεις μεραρχίες του κέντρου να συνεχίσουν την προσπάθειά τους να καταλάβουν τις θέσεις των Τούρκων αλλά, ενώ όλα ήταν έτοιμα για την επίθεση, στα γύρω υψώματα βασίλευε απόλυτη ησυχία. Οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια της νύχτας, αντιλαμβανόμενοι την πρόθεση της 4ης Μεραρχίας να τους κυκλώσει, προτίμησαν να υποχωρήσουν προς τα Σέρβια αλλά εκεί τους περίμενε η 4η Μεραρχία, η οποία τους αιφνιδίασε και τράπηκαν σε φυγή, αφού εκτέλεσαν 75 Ελληνες προκρίτους των Σερβίων καί αφού εγκατέλειψαν πίσω τους δεκάδες πυροβόλα και άφθονο πολεμικό υλικό. Κατά τή διάρκεια της καταδίωξης η 4η μεραρχία απελευθέρωσε τά Σέρβια. Στη συνέχεια ο Ελληνικός Στρατός προωθήθηκε προς τον Αλιάκμονα ενώ το απόγευμα της 12ης Οκτωβρίου ένα τμήμα της ταξιαρχίας ιππικού απελευθέρωσε την Κοζάνη. H γρήγορη και νικηφόρα έκβαση της μάχης του Σαρανταπόρου τόνωσε το ηθικό του στρατού και άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Ωστόσο οι απώλειες σε έμψυχο υλικό ήταν βαριές: 182 νεκροί και 1000 τραυματίες.

Ακολουθεί απόσπασμα από τό βιβλίο του αντιστράτηγου Γεωργίου Κοσμά, ο οποίος πολέμησε στούς Βαλκανικούς πολέμους: «Μεγάλη ήτο η συγκίνησίς μας κατά. την διάβασιν μας εκ της Έλληνοτουρκικής τότε, εν Θεσσαλία, μεθορίου. Ολοι οι λόχoι οι διερχόμενοι ταύτην εζητωκραύγαζον μετ' ενθουσιασμού καί συγκινήσεως....

Μετα. ταύτα εισήλθομεν εις τήν κοιλάδα του Τιταρησίου ποταμού καί μετά διήμερον πορείαν διά τών Καμβουνίων ορέων εφθάσαμεν εις χωρίον Μεταξάδες (πατρίς του παλαιού καί λίαν ικανού, προ του 21, οπλαρχηγού Νικοτσάρα), εκείθεν, νύχτα, εβαδίσαμεν προς την βορείαν εξοδον της στενωπού Πόρτας (μεταξυ Καμβουνίων καί Πιερίων ορέων), εις την έξοδον της στενωποϋ Πόρτας προς Σέρβια.

Κατά τήν έξοδον, το 9ον Πεζικόν, συνήψε τήν πρώτην συμπλoκήν του μετά του εχθρού, αποτελουμένου εξ ενός καί πλέον Τάγματος, ερχομένου εκ της κατευθύνσεως της Δεσκάτης, είς πυκνούς σχηματισμούς καί αλλαλάζον δια τουρκικών εκφράσεων, παροτρύνσεως. Επιτυχής βολή πεζικού καί πολυβόλων, διέλυσε, μέ μεγίστας απωλείας, τον ούτως ακαλύπτως βαδίζοντα εχθρόν, καί μεταξύ των πτωμάτων ανευρέθη, φερομένη υπό τινός Τούρκου Δερβίση (κληρικού Οθωμανού), μία σημαία ιερά Τουρκική, ήτις μετά τον Πόλεμον παρεδόθη καί ευρίσκετο εις το εν Αθήναις Έθνολογικον Μουσείον. Τήν επομένην διερχόμεθα τον Αλιάκμονα. διά της γεφύρας των Σερβίων καί παρεμείναμεν εις την διασταύρωσιν τών οδών Θεσσαλονίκης - Κοζάνης.....»

ΠΗΓΗ